Amarira ya ACL ni iki?
ACL iherereye hagati yivi. Ihuza igufwa ryibibero (femur) na tibia kandi ikabuza tibia kunyerera imbere no kuzunguruka cyane. Niba ushwanyaguje ACL, impinduka zose zitunguranye zicyerekezo, nko kugenda kuruhande cyangwa kuzunguruka, mugihe cya siporo nkumupira wamaguru, basketball, tennis, rugby cyangwa ubuhanga bwintambara, bishobora gutera ivi kunanirwa.
Indwara nyinshi zamarira ya ACL zibaho mubikomere bidahuye biterwa no guhindukira gutunguranye kumavi mugihe cyamahugurwa cyangwa amarushanwa. Abakinnyi b'umupira w'amaguru nabo bashobora kugira ikibazo kimwe mugihe bambutse umupira intera ndende, bagashyiraho igitutu kinini kumaguru ahagaze.
Amakuru mabi kubakinnyi b'abakobwa basoma ibi: Abagore bafite ibyago byinshi byo kurira ACL kuko amavi yabo adahuye muguhuza, ubunini n'imiterere.


Abakinnyi bashwanyaguza ACL bakunze kumva "pop" hanyuma kubyimba gitunguranye mu ivi (kubera kuva amaraso ava mumitsi yacitse). Byongeye kandi, hari ibimenyetso byingenzi: umurwayi ntashobora kugenda cyangwa gukomeza gukina siporo ako kanya kubera ububabare bwivi. Iyo kubyimba mu ivi amaherezo bigabanutse, umurwayi ashobora kumva ko ivi ridahungabana ndetse ntirishobora no kwihagararaho, bigatuma bidashoboka ko umurwayi akina siporo bakunda cyane.

Abakinnyi benshi bazwi barize amarira ya ACL. Muri byo harimo: Zlatan Ibrahimovich, Ruud Van Nistelrooy, Francesco Totti, Paul Gascoigne, Alan Shearer, Tom Brady, Tiger Woods, Jamal Crawford, na Derrick Rose. Niba warahuye nibibazo bisa, ntabwo uri wenyine. Amakuru meza nuko aba bakinnyi bashoboye gukomeza neza umwuga wabo wumwuga nyuma yo kwiyubaka kwa ACL. Hamwe nimiti ikwiye, urashobora kumera nkabo,!
Nigute Wapima Amarira ya ACL
Ugomba gusura GP yawe niba ukeka ko ufite ACL yacitse. Bazashobora kubyemeza hamwe no gusuzuma no gutanga intambwe nziza imbere. Muganga wawe azakora ibizamini kugirango umenye niba ufite amarira ya ACL, harimo:
1.Ikizamini cyumubiri aho umuganga wawe azagenzura uko ivi ryanyu rigenda ugereranije nandi mavi, adakomeretse. Bashobora kandi gukora ikizamini cya Lachman cyangwa ikizamini cyimbere kugirango barebe intera yimikorere nuburyo urugingo rukora neza, bakakubaza ibibazo byukuntu byumva.
Ikizamini cya X-ray aho umuganga wawe ashobora kwirinda kuvunika cyangwa kuvunika amagufwa.
3.MRI scan izerekana imitsi yawe nuduce tworoshye kandi yemere umuganga wawe gusuzuma urugero rwibyangiritse.
4.Utrasound scan kugirango usuzume ligaments, imitsi, n'imitsi.
Niba igikomere cyawe cyoroshye ntushobora kuba waratanyaguye ACL ukarambura gusa. Imvune za ACL zahawe amanota kugirango zamenye uburemere bwazo bukurikira.

ACL yacitse irashobora gukira wenyine?
Ubusanzwe ACL ntabwo ikiza neza yonyine kuko idafite amaraso meza. Ni nk'umugozi. Niba yacitse burundu hagati, biragoye kumpera zombi guhuza bisanzwe, cyane ko ivi rihora ryimuka. Ariko, abakinnyi bamwe bafite amarira ya ACL igice gusa barashobora kugaruka gukina mugihe cyose igihagararo gihamye kandi siporo bakina ntabwo irimo kugenda gutungurana gutunguranye (nka baseball).
Kubaga ACL kwiyubaka nibyo byonyine byo kuvura?
Kwiyubaka kwa ACL nugusimbuza byuzuye ACL yatanyaguwe na "tissue graft" (mubisanzwe bikozwe mumitsi kuva kumatako yimbere) kugirango ituze kumavi. Ubu ni bwo buryo bwo kuvura busabwa abakinnyi bafite ivi ridahindagurika kandi badashobora kwitabira ibikorwa bya siporo nyuma yo kurira ACL.


Mbere yo gutekereza kubagwa, ugomba kubanza kubaza inzobere mu kuvura umubiri wasabwe na muganga wawe hanyuma ukavurwa. Ibi bizafasha kugarura ivi ryuzuye ryingufu nimbaraga, mugihe kandi bizagufasha kugabanya kwangirika kwamagufwa. Abaganga bamwe bemeza kandi ko kwiyubaka kwa ACL bifitanye isano n’impanuka nke zo kurwara rubagimpande (impinduka zangirika) zishingiye ku bushakashatsi bwakozwe na x-ray.
Gusana ACL nuburyo bushya bwo kuvura ubwoko bumwe bwamarira. Abaganga bongeye guhuza impera zacitse za ACL kumagufwa yibibero bakoresheje igikoresho cyitwa brace medial. Nyamara, amarira menshi ya ACL ntabwo akwiriye ubu buryo bwo gusana butaziguye. Abarwayi bagize isanwa bafite igipimo kinini cyo kubaga ubugororangingo (1 kuri 8, ukurikije impapuro zimwe). Muri iki gihe hari ubushakashatsi bwinshi ku ikoreshwa rya selile stem na plasma ikungahaye kuri platel kugirango bifashe ACL gukira. Nyamara, ubwo buhanga buracyari igeragezwa, kandi kuvura "zahabu" biracyari kubagwa kwa ACL.
Ninde ushobora kungukirwa cyane no kubaga ACL?
1. Abarwayi bakuze bitabiriye siporo irimo kuzunguruka cyangwa pivoti.
2. Abarwayi bakuze bakora cyane bakora mumirimo isaba imbaraga nyinshi zumubiri kandi zirimo kuzunguruka cyangwa pivoti.
3. Abarwayi bakuze (nk'imyaka irenga 50) bitabira siporo y'indobanure kandi badafite impinduka zangirika mu ivi.
4. Abana cyangwa ingimbi bafite amarira ya ACL. Tekiniki zahinduwe zirashobora gukoreshwa kugirango ugabanye ibyago byo gukomeretsa isahani.
5. Abakinnyi bafite ibindi bikomere byo mu ivi usibye amarira ya ACL, nka ligamenti yimbere (PCL), ligamente ingwate (LCL), meniscus, nibikomere bya karitsiye. Cyane cyane kubarwayi bamwe bafite amarira ya menisk, niba ashobora gusana ACL icyarimwe, ingaruka zizaba nziza。
Ni ubuhe bwoko butandukanye bwo kubaga ACL kwiyubaka?
1. Hamstring tendon - Ibi birashobora gusarurwa byoroshye bivuye imbere yivi ukoresheje agace gato mugihe cyo kubagwa (autograft). ACL yacitse irashobora kandi gusimburwa na tendon yatanzwe nundi muntu (allograft). Abakinnyi bafite hypermobilisite (hyperlaxity), ingwate yo hagati yo hagati (MCL), cyangwa uduce duto twa hamstring barashobora kuba abakandida beza ba allograft cyangwa patellar tendon (reba hano hepfo).
. Nibyiza nkibishishwa bya tendon, ariko bitwara ibyago byinshi byo kubabara ivi, cyane cyane iyo umurwayi apfukamye kandi yavunitse ivi. Umurwayi azagira kandi inkovu nini imbere yivi.
3. Uburyo bwo gupfukama hagati hamwe na tibial alignment femoral tunnel tekinike - Mugutangira kubagwa kwa ACL kwiyubaka, umuganga ubaga atobora umuyoboro wamagufwa ugororotse (tibial tuneli) kuva tibia kugera kumugongo. Ibi bivuze ko umuyoboro wamagufwa muri femur atariho ACL yari iherereye mbere. Ibinyuranye, kubaga bakoresheje uburyo bwa mediya uburyo bwo kugerageza bagerageza gushyira umuyoboro wamagufwa hamwe nogushushanya hafi yumwimerere (anatomique) ya ACL bishoboka. Bamwe mu babaga bemeza ko gukoresha inzira ya tibial ishingiye ku miyoboro ya femorale biganisha ku guhungabana no kongera umuvuduko wo kuvugurura amavi y'abarwayi.
4. Byose-medial / graft attachment tekinike - Tekinike ya medial yose ikoresha gucukura inyuma kugirango igabanye igufwa rigomba gukurwa kumavi. Gusa hamstring irakenewe kugirango habeho igihangano mugihe cyo kongera kubaka ACL. Impamvu ni uko ubu buryo bushobora kuba butagaragara kandi butababaza kuruta uburyo gakondo.
5. Umugozi umwe-bundle na kabiri-bundle - Bamwe mubaganga babaga bagerageza kubaka imigozi ibiri ya ACL bacukura ibyobo bine mumavi aho kuba bibiri. Nta tandukanyirizo rinini ryibisubizo byububiko bumwe cyangwa bundle ACL kwiyubaka - kubaga babonye ibisubizo bishimishije bakoresheje inzira zombi.
6. Kubungabunga isahani yo gukura - Isahani yo gukura yabana cyangwa ingimbi bafite imvune ya ACL ikomeza gufungura kugeza kumyaka 14 kubakobwa na 16 kubahungu. Gukoresha uburyo busanzwe bwo kongera kubaka ACL (transvertebral) birashobora kwangiza amasahani yo gukura no guhagarika igufwa gukura (gufata gukura). Umuganga abaga agomba gusuzuma ibyapa bikura byumurwayi mbere yo kuvurwa, gutegereza kugeza igihe umurwayi arangije gukura, cyangwa gukoresha tekinike yihariye kugirango yirinde gukora ku byapa bikura (periosteum cyangwa adventitia).
Ni ryari igihe cyiza cyo kwiyubaka ACL nyuma yimvune?
Byaba byiza, ugomba kubagwa mugihe cyibyumweru bike ukomeretse. Gutinda kubagwa amezi 6 cyangwa arenga byongera ibyago byo kwangiza karitsiye nizindi nzego zivi, nka menisk. Mbere yo kubagwa, nibyiza niba warabonye imiti yumubiri kugirango ugabanye kubyimba kandi ugarure ingendo zose, kandi ushimangire quadriceps yawe (imitsi yibibero byimbere).
Ni ubuhe buryo bwo gukira nyuma yo kubagwa kwa ACL?
1. Nyuma yo kubagwa, umurwayi azumva ububabare bwo mu ivi, ariko umuganga azaguha imiti igabanya ububabare.
2. Nyuma yo kubagwa, urashobora gukoresha inkoni kugirango uhagarare kandi ugende ako kanya.
3. Bamwe mu barwayi bameze neza bihagije kugirango basezererwe kumunsi umwe.
4.Ni ngombwa kwakira imiti yumubiri byihuse nyuma yo kubagwa.
5. Urashobora gukenera gukoresha inkoni mugihe cibyumweru 6
6. Urashobora gusubira kumurimo nyuma yibyumweru 2.
7. Ariko niba akazi kawe karimo imirimo myinshi yumubiri, bizagutwara igihe kinini kugirango usubire kukazi.
8.Bishobora gufata amezi 6 kugeza 12 kugirango ukomeze ibikorwa bya siporo, mubisanzwe amezi 9
Ni bangahe ushobora kwitega nyuma yo kubagwa kwa ACL?
Nk’uko ubushakashatsi bunini bwakozwe ku barwayi 7.556 bongeye kwiyubaka kwa ACL, abarwayi benshi bashoboye gusubira muri siporo yabo (81%). Bibiri bya gatatu by'abarwayi bashoboye gusubira mu rwego rwo gukina mbere yo gukomeretsa, naho 55% bashoboye gusubira mu rwego rwo hejuru.
Igihe cyo kohereza: Mutarama-16-2025